Drie maanden later ben ik terug in Kyoto, Japan. Het rood, goud en bruin van de herfst is vervangen door het groen, roze en wit van de lente. Kyoto is niet nog mooier, het is gewoon anders. Naast de kleurrijke bomen, struiken en bloemen voel je een fladder in de lucht en op mensen: het is de Sakura, of kersenbloesem. April is de meest verwachte maand op de kalenderTwee of drie weken lang zijn de bomen in de straten, parken en tuinen van Japan bedekt met deze kleine witte of lichtroze bloemen, de lucht is feestelijk en de lente triomfeert.

De enige uitzondering op deze explosie van wit zijn de Karesansui, of droge tuinen. Deze blijven hetzelfde: onveranderlijk en mysterieus, in hun abstracte landschap van zand, stenen en mos.

Op straat is het effect dat Sakura heeft op de Japanners onbeschrijfelijk. Iedereen gaat na het werk de straat op om deze prachtige bomen in bloei te vieren. Tijdens Sakura zijn de Japanners de echte toeristen in eigen land. Iedereen loopt met opgetrokken nek door de straten om de bloemen te bewonderen. Camera's worden opgestookt, kersenbomen worden gefotografeerd en foto's worden genomen naastHet is buitengewoon wat voor effect een paar simpele bloesembomen kunnen hebben op een technologisch ingestelde bevolking. En de Sakura-koorts treft zowel jong als oud. Niemand ontkomt eraan.

Alleen eeuwen van natuurcultus en een diep geloof in het fenomeen van universele vernieuwing verklaren deze houding, die zo ongewoon is in de 21e eeuw, en nog minder in de veronderstelde verfijnde laag van de Westerse wereld.

In Kyoto, een kleine stad (slechts 1,5 miljoen inwoners tegenover de 37 miljoen van Tokio), is Sakura romantischer. In de keizerlijke tuinen, in de stadsparken en in de straten van Gion omzomen kersenbomen de verschillende waterwegen. Kyoto komt tijdens Sakura op ons over als een ansichtkaart-visioen, waardoor we vergeten dat het een stad is waar ook geleden en gewerkt wordt. Zoals in alle.

Vanaf bijna elke plek in Kyoto kun je de bergen zien die Kyoto in het oosten, noorden en westen omringen: Kitayama, Higashiyama en Arashiyama. In de herfst zien ze eruit als een omlijsting, soms roodachtig, soms goudkleurig; nu zijn ze een groene omlijsting onderbroken door spectaculaire plekken die van kilometers ver te zien zijn.

In Tokio

Ik besloot de Shinkansen (hogesnelheidstrein) te nemen en Sakura te gaan bekijken in de dichtstbevolkte metropool ter wereld.

Mijn hotel lag naast het Shiba Park en ik besloot erheen te gaan. Ik kwam een ongekend spektakel tegen. In het park zaten, lagen of stonden duizenden mensen bovenop enorme blauwe plastieken. Daar picknickten, zongen, dansten, flirtten, speelden, sliepen of kletsten ze. Van alle leeftijden brachten ze hun rustdag door met het vieren van een mildere temperatuur,vooral, en om Sakura te bewonderen.

Toen de avond viel, keerde ik terug naar het park om te zien hoe het er na al dat feestgedruis aan toe zou zijn. Het blauwe plastic was verdwenen, geplaatst in containers voor dat doel. Op de grond was zelfs geen kruimel te zien, laat staan een vergeten papiertje of fles. Ik vroeg een Japanse vriend hoe ze erin slaagden om zo'n snelle en efficiënte stadsdienst te onderhouden. Hij keek me aan metHij legde uit dat wanneer alle "picnicantes" vertrekken, ze hun afval meenemen. Wat een goed voorbeeld voor onze mensen...

De Sakura van Tokio is anders dan die van Kyoto. Het is meer geconcentreerd in de parken dan in de straten, en daarom zijn deze de populairste bestemming in deze tijd van het jaar. Overblijfselen van de pracht en praal van het Edo-tijdperk, de parken van Tokio waren tweehonderd jaar geleden meestal de privétuinen van de Daymio, heren en eigenaren van immense landerijen, maar die ook zes maanden per jaar in Tokio moesten wonen.

Hama Rikyu was voor mij het mooiste park in Tokio. Het contrast tussen de delicatesse van de kersenbloesems en de stedelijke wreedheid van de gebouwen eromheen accentueert de mysterieuze dualiteit die Japan voor mij is. Conservatief en modern, traditioneel en gedurfd, koud en emotioneel, technologisch en bucolisch, het bestaan van deze beschaving in de 21e eeuw is een permanente paradox.

Ik zal nooit een late namiddag in Kyoto vergeten. Op een namiddag, zittend op de "tatami" van mijn kamer in een Ryokan in deze stad, keek ik uit het raam en zag enkele kleine witte vlekjes dansen. "De kersenbloesems beginnen te vallen", dacht ik. Ik keek beter. Dat was het niet. Het waren sneeuwvlokken die uit de lucht vielen.

Foto's: Vera Nobre da Costa