Yaygın isimler: Yengeç otu, rezene otu, bal otu, tatlı ot, adaçayı, vadi zambağı çalısı, kekik ve koroncho.

Bilimsel adı : Phyla scaberrima veya Lippia dulcis ( Phyla dulcis ).

Kaynak: Meksika, Venezuela, Küba, Kolombiya ve Porto Riko.

Aile: Verbenacea.

Özellikler: 30-60 cm yüksekliğinde, 20-30 cm'ye kadar büyüyebilen dallı bir gövdeye ve Avrupa'da yaprak döken tek bütün, oval, yeşil ve kırmızımsı-mor yapraklara sahip otsu bir bitkidir. Kök çok yıllık ve liflidir. Meyve kahverengidir ve kalıcı bir kaliks içinde yer alır.

Tozlaşma/çoğalma: Çiçekleri küçük, beyaz, hermafrodittir, Ağustos-Eylül aylarında görülür ve böcekler tarafından tozlanır.

Tarihi gerçekler/fıkralar: Aztekler tarafından Tzompelic xihuitl Aztekler tarafından kullanılan şifalı bitkilerin ilk kitabı olan Libellus de Medicinalibus Inodorum Herbis Aztek fizikçi Martín de la Cruz tarafından yazılmış ve 1552 yılında Latince olarak yayınlanmış, tatlı bitkinin adı Tzopelicacoc .

Avrupa'ya İspanyollar tarafından tanıtılmış ve İspanyol fizikçi Francisco Hernández tarafından 1570-1576 yılları arasında yayınlanan doğa tarihi kitabında tanımlanmıştır. hernandulcin Bu isim 1985 yılında bitkiyi tanımlayan Hernández'in onuruna verilmiştir.

Biyolojik döngü: (Çok yıllık 5-6 yıl).

En yaygın olarak yetiştirilen çeşitler: Bu bitkinin bilinen bir çeşidi yoktur.

Kullanılan parça: 3-4 cm uzunluğunda olabilen yapraklar ve çiçek salkımları.

Çevresel koşullar

Toprak: Nemli, kumlu, kumlu-killi, iyi drene edilmiş ve havalandırılmış, bol organik maddeli. pH 5-7 olabilir, (hafif asidik). Terk edilmiş araziye uyum sağlar.

İklim bölgesi: Subtropikal, tropikal ve sıcak ılıman.

Sıcaklıklar: Optimum: 10-30 °C Min: 3 °C Maks: 35 °C

Gelişimsel tutuklama: 0 °C

Bitkinin ölümü: -1 °C

Güneşe maruz kalma: Güneşe veya yarı gölgeye maruz kalır.

Bağıl nem: Yüksek

Yağış: 1400-1800 mm/yıl

Yükseklik: 0-1800 m

Döllenme

Döllenme: Solucan, kemik unu, mineral tozu ve guano'dan oluşan tavuk gübresi.

Yeşil gübre: Bakla, fasulye, çavdar, buğday.

Besin gereksinimleri: 1:1:1 veya 1:1:2 (azot: fosfor: potasyum)

Yetiştirme teknikleri

Toprak hazırlığı: Pulluk ve tırmıklarla, yaklaşık 15 cm derinlikte.

Dikim/ekim tarihi: Erken ilkbahar veya yaz sonu.

Dikim/tohumlama türü: İlkbaharda kazıkla.

Köklenme zamanı: Bir ay.

Çimlenme fakültesi (yıl): 2-3 yıl

Pusula: 20 x 20 cm

Transplantasyon: 60 gün ile

Rotasyon: Pırasa, patates ve soğan (önce). Bu bitkiyi tek yıllık olarak ekerseniz, beş yıllık bir aralığa sahip olmalısınız.

Dernekler: Lahana, domates ve biberli.

Acılar: Kuru dalları budayın; kışın samanla koruyun; fındıkları budayın.

Sulama: Çok sık, yaz aylarında haftada iki kez. En uygun sistem damlama sistemidir.

Entomoloji ve bitki patolojisi

Haşereler: Yaprak bitleri, beyaz sinek ve tripsler.

Hastalıklar: Avrupa'da hastalık saldırısı yok, sadece birkaç virüs var.

Kazalar: Tuzlu toprakları, donu sevmez.

Hasat ve kullanım

Ne zaman hasat edilmeli: Haziran-Eylül, yaprak son boyutunu alır almaz.

Üretim: 2-3/T/ha/ taze yaprak.

Saklama koşulları: Hasattan sonra kurutulmalı veya hemen kullanılmalıdır.

Besin değeri: Sükrozdan 1000-1500 kat daha güçlü, ancak sonunda hafif acı olan hernandulcin içerir. Toksik olabilen bir kafur ürünü (% 53 kafur ve % 16 kafen) de dahil olmak üzere uçucu yağ içerir. Bu nedenle, sinir sistemini değiştirebileceği için birçok ülke tüketimini önermemektedir.

Tüketim mevsimi: Serin yaz günlerinde.

Kullanır: Yaprakları taze veya kurutulmuş olarak tatlandırıcı olarak kullanılabilir (1570'den beri Orta Amerika halkları tarafından kullanılmaktadır). Meksika ve Orta Amerika'da doğal tatlandırıcı ve şifalı bitki olarak kullanılır. 19. yüzyılda Meksika'da bronşit tedavisi için bir ilaç haline getirilmiştir. Yaprak ve çiçek salkımı mide (gastrointestinal) problemleri, solucanlar ve ishal için kullanılır. AYapraklarla yapılan infüzyon yaraları yıkamak ve ağzı temizlemek için kullanılır.

Uzman tavsiyesi

Terk edilmiş araziler de dahil olmak üzere çoğu yerde yetiştirilebilir, ancak sert kışlara dayanmaz ve korunmalıdır. Portekiz'de, sıcaklıkların negatif olmadığı ve iklimin çok kuru olmadığı bölgelere uyum sağlar. Önerilen dozlar aşılırsa (vücut ağırlığının 3000 mg / kg'ından az) çok toksik hale geldiğinden dikkatli olun.