Dit is de beroemde balsem van Judea, het duurste landbouwproduct ooit.

De triomfen van Vespasianus en Titus onthulden aan de Romeinen het resultaat van de plunderingen in Judea en omvatten schatten en voorwerpen van aanbidding die eeuwenlang in de Tempel in Jeruzalem waren bewaard.

Tussen het goud en zilver dat in de triomftocht werd tentoongesteld, konden de toeschouwers een struik zien, een ongewone plant die velen zeker niet kenden.

Deze kostbare struik [ Commiphora gileadensis (L.) C.Chr.] produceerde guilead balsem - het duurste landbouwproduct ooit.

De Bijbel verwijst slechts in drie verzen naar balsem: toen Jozef door zijn broers werd verkocht aan kooplieden die uit Guilead kwamen (Genesis, 37.25); in Jeremia (8.22), wanneer de profeet vraagt "Is er geen balsem in Guilead?" en ook in Jeremia (46.11) "Ga op naar Guilead, op zoek naar balsem".

De gemeenschappelijke link tussen Jezus Christus en de balsem-de-guilead komt voort uit de overtuiging dat het geloof in Christus een balsem is die lichamelijke en geestelijke troost biedt.

Fabriek voor de productie van Guilead balsem

De balsemplant behoort tot het botanische geslacht mirre [ Commiphora mirha (T.Nees) Engl.] en is net als deze niet inheems in Judea maar op het Arabisch schiereiland, met name Jemen en Oman.

Hij komt ook voor in Zuid-Egypte, Soedan en Ethiopië, hoewel hij daar mogelijk is geïntroduceerd.

De Hebreeuwse naam van de plant ( afarsemon ) is verwant aan het Griekse opobalsamum Een van de wetenschappelijke namen van deze plant was Commiphora opobalsamum (L.) Engl.

Volgens de historicus Flavius Josephus (ca. 37-100 na Christus) was de balsem een geschenk van de koningin van Sheba toen ze koning Salomo bezocht en hem wonderen aanbood die nog nooit eerder in het koninkrijk Israël waren gezien.

De Bijbel verwijst naar dit bezoek in het eerste boek van Koningen (10:1-2) "De koningin van Scheba, die gehoord had van de roem die Salomo had verworven voor Balsam-de-guilead (van de populieren) glorie aan de Heer, kwam om hem te testen door middel van raadsels.

Hij kwam aan in Jeruzalem met een zeer belangrijk gevolg, met kamelen volgeladen met specerijen, een enorme hoeveelheid goud en edelstenen.

De balsemstruiken werden geteeld in twee regio's in de buurt van de Dode Zee (Jericho en Ein-Gedi), waar ze gedurende meer dan 1000 jaar werden geselecteerd om zich beter aan te passen aan de bodem- en klimaatomstandigheden van de regio en ook om de kwantiteit en kwaliteit van de aromatische afscheidingen te verhogen, die volgens klassieke bronnen, zoals Plinius (Natuurlijke Historie, Boek 12.54), warengebruikt voor de creatie van een heerlijk parfum (met dennen- en citroenaroma's) en een balsem met unieke medicinale eigenschappen.

Plinius vermeldt dat balsem twee keer zoveel waard was als zilver, en later, in de vroege middeleeuwen, was balsem twee keer zijn gewicht in goud waard.

De balsem oogsten

De balsem werd verkregen door kleine sneetjes in de steel te maken met een stuk glas, steen of bot.

Als het gebruikte instrument van ijzer was, zou de stengel waar de snede werd gemaakt uitdrogen, waarschijnlijk door de grotere diepte van de snede of omdat het ijzer giftig is voor de plant.

Niet alleen de afscheiding werd gebruikt, maar ook de gedroogde geligifieerde stengel (xylobalsem) werd gebruikt voor medicinale doeleinden, hoewel het werd beschouwd als materiaal van inferieure kwaliteit.

Toepassingen voor balsem

Guilead balsem was een van de ingrediënten die werden gebruikt in de wierook die twee keer per dag werd gebrand in de Tempel in Jeruzalem.

De historicus Flavius Josephus vermeldt (Joodse Oorlogen 18.5) dat Cleopatra VII (69-30 v.Chr.), de laatste van de Ptolemaeën, de Griekse dynastie die tussen ca. 323 en 30 v.Chr. over Egypte heerste, de winsten van de balsemhandel in handen had, door oplegging van de Romeinse generaal Marcus Antonius (83-30 v.Chr.) aan koning Herodes de Grote (ca. 73-4 v.Chr.).

Na de nederlaag van Cleopatra en Marcus Antonius in de Slag bij Actium (31 v.Chr.) keerden de winsten uit de handel terug in de schatkist van de Hebreeuwse vorsten en zullen ze een van de financiële bronnen zijn geweest die het ambitieuze bouwprogramma van Herodes de Grote mogelijk hebben gemaakt, namelijk de renovatie van de Tweede Tempel en de bouw van een paleis in het fort van Massada, dat later een van de belangrijkste gebouwen van de stad zou worden.symbool van het Joodse verzet tegen de Romeinse onderdrukking.

Verdwijnen van de balsemproductie

Het is niet bekend hoe lang balsemplantages in productie bleven, maar het is mogelijk dat ze werden verlaten na de Arabische verovering (638 AD), toen de traditionele Europese markten sloten, vooral die van Rome en Constantinopel, en ook omdat de nieuwe heersers wilden dat boeren andere planten gingen verbouwen, zoals suikerriet.

De afscheiding van de balsemboom bleef op de markt vanuit andere plaatsen (Egypte, Arabië), onder andere namen (mirre uit Mekka) en tegen een veel lagere prijs, misschien omdat de verfijnde oogst- en verwerkingstechnieken van de boeren in Jericho en Ein-Gedi verloren waren gegaan.

Het is mogelijk dat de struiken die in het Heilige Land werden gekweekt variëteiten waren die niet in het wild voorkwamen en dat de chemische samenstelling van de afscheiding verschilde van die in de natuurlijke omgeving (chemotypen).

In 1760 werd in Londen een verhandeling gepubliceerd over de balsemteelt in Arabië ( Een Essay over de Deugden van Balsem van Gilead ), die een gravure bevatte waarop een janitsariër een balsemstruik bewaakt, waarschijnlijk om de symbolische en materiële waarde van deze planten te versterken, want de janitsariërs waren de meest afschrikwekkende elitetroepen van het Ottomaanse rijk.

Drie jaar later vertrok de botanicus Pehr Forsskal (1732-1763), in dienst van de koning van Denemarken en Noorwegen en begeleid door de botanicus Carl Lineu (1707-1778), naar het zuiden van het Arabische schiereiland op zoek naar de bijbelse balsemboom.

Volgens de informatie van de klassieke Grieks-Romeinse auteurs zou hij het gevonden hebben in Oude, in Jemen, een regio die vermoedelijk overeenkomt met het legendarische koninkrijk van Sheba.

De resultaten van deze expeditie werden postuum gepubliceerd, omdat Forsskal tijdens de expeditie stierf aan malaria.

De naam balsemspar is ook aan andere planten gegeven, bijvoorbeeld aan de bladknoppen van de balsempopulier [ Populus × jackii Sarg. (= Populus gileadensis Rouleau)], die een hybride is tussen de soorten Populus deltoides W.Bartram ex Marshall en Populus balsamifera L., en waaruit een geneeskrachtige afscheiding wordt verkregen, hoewel deze plant op geen enkele manier verwant is aan de bijbelse balsem.

Nieuwe balsemproductie in Israël

De herintroductie van de soort Commiphora gileadensis (L.) C.Chr. in Israël voor de productie van balsem werd verschillende keren zonder succes geprobeerd, totdat er in 2008 een plantage werd opgezet in Jericho, dicht bij het gebied waar de plant al meer dan 1000 jaar wordt geteeld.

Deze plantage is groot genoeg om commerciële balsem te produceren; naast balsem verbouwen ze ook andere bijbelse planten, zoals wierookplanten ( Boswellia sacra Flueck.) en mirre.

Op het gebied van medicinale toepassingen heeft guilead balsem in laboratoriumtests (in vitro en in vivo) een opmerkelijk ontstekingsremmend en kankerbestrijdend vermogen aangetoond, en er zijn hoge verwachtingen voor het toekomstige gebruik in de conventionele geneeskunde.

Vond je dit een leuk artikel?

Dus lees ons magazine, abonneer je op het Youtube-kanaal van Jardins en volg ons op Facebook, Instagram en Pinterest.