Deze historische plant is wijdverspreid over de Azoren, waar hij bekend stond als "armeluisvoedsel". meer De oudste plant ter wereld, met archeologische gegevens over het gebruik ervan op de Salomonseilanden die dateren van meer dan 28.000 jaar geleden.

Botanische naam: Callocasia escolenta (L.) Schott

Familie: Aracea

Bron

De plant komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië en is naar schatting zo'n 50.000 jaar oud. Door volksverhuizingen verspreidde de plant zich over Oceanië. De teelttechnieken van de yamswortel evolueerden en werden aangepast aan de verschillende regio's, waardoor ze specifieke kenmerken kregen.

Het werd geïntroduceerd op de Azoren en Madeira in de 15e en 16e eeuw, ten tijde van de vestiging van de eilanden, als onderdeel van het dieet van de mensen die het zich niet konden veroorloven om brood te kopen, wat iets was voor rijke mensen.

In Furnas, op São Miguel, wordt de yam geteeld op moerasgrond naast de beken in heet zwavelhoudend water, een praktijk die uniek is in de wereld. Deze knollen zijn veel lekkerder, boterachtig en minder vezelig, en worden in slechts een half uur gekookt. Ze maken deel uit van de beroemde cozido das furnas en de bekroonde queijadas de yam. Naast de cozido kunnen ze nog op vele andere manieren worden gemaakt, maar datblijft over voor een toekomstig artikel.

Wereldwijd behoort het tot de 15 meest geconsumeerde groenten, vooral in Afrika, Centraal- en Zuid-Amerika en Azië. In Europa ligt de consumptie lager.

Yamteelt op de Azoren

Op de Azoren wordt het werk van het oogsten van yamswortels traditioneel gedaan door mannen; de vrouwen, bekend als yamswrapers, zijn degenen die de knollen schoonmaken, werk dat altijd met handschoenen wordt gedaan omdat de latex of het calciumzuur bijtend is wanneer het in direct contact komt met de huid. Het plantseizoen in Furnas valt normaal gesproken in de winter en wordt in oktober van het volgende jaar van het land gehaald,blijven vaak 16 tot 18 maanden op het overstroomde land.

Het warme, zwavelhoudende water is rijk aan voedingsstoffen en daarom heeft het land waar yamswortel al meer dan twee eeuwen onafgebroken wordt verbouwd geen braak of synthetische chemische meststoffen nodig, in tegenstelling tot de teelt op droog land.

Op de Azoren onderscheiden de eilanden São Jorge en Pico zich als yamproducenten. Hier is de zogenaamde droge teelt, d.w.z. zonder overstroming, het meest gebruikelijk. Dit type teelt resulteert in meer vezelige en minder fluweelzachte yams die veel meer kooktijd nodig hebben.

Yams moeten altijd gekookt gegeten worden. Het eiwitgehalte van yams is over het algemeen hoger dan dat van andere tropische wortels zoals cassave of zoete aardappelen.

Op Madeira is het een traditioneel gerecht dat tijdens de heilige week wordt gegeten. Witte yamswortel wordt gekookt gegeten, met vis of als dessert met rietsuikerhoning; gebakken yamswortel komt ook vaak voor. Rode yamswortel wordt gebruikt in soep, die ook varkensvlees, kool en bonen bevat, en is erg populair in Funchal. De bladeren en stengels worden gebruikt als voer voorvarkens.

Broeder Diogo das Chagas schreef in zijn boek Espelho Cristalino, in Jardim de Diversos Flores (tussen 1640 en 1646): "... heeft goede en grote plantages van inhames, kokosnoten genaamd, waarvan ik de tiende een jaar geveild zag worden voor 120$000 reis en soms brengt het meer op". In 1661, in het Livro de Correições van de Gemeenteraad van Vila Franca do Campo, staat op pagina 147: "... ze zeiden ook dat erIk beval dat iedereen verplicht was om minstens een halve bushel yam land te planten...".

Op het eiland São Jorge vond in 1694 de zogenaamde Calheta Muiterij plaats, die voornamelijk bestond uit de weigering van de yamboeren om tienden te betalen op hun productie. In 1830 waren de tienden op yams nog steeds van kracht, want op 14 december van dat jaar schreef de gemeenteraad van de gemeente São Sebastião da ilha Terceira aan de koningin: "... wat een misbruik, mevrouw!De tienden van de schapen en van de wol, de tienden van de uien, van de knoflook, van de pompoenen en van de bogangos, de tienden van de yams, geplant bij de rivieren; en ten slotte de tienden van de vruchten en het hout..." De mensen van deze eilanden worden soms yammers genoemd.

Dit soort Colocasia Volgens sommige auteurs was het een van de eerste geïrrigeerde gewassen in het Oosten en de iconische Aziatische rijstvelden, die op "terrassen" worden verbouwd met behulp van geavanceerde irrigatie- en overstromingssystemen, werden aangelegd om water voor de yam te garanderen en niet, zoals wordt gedacht, voor de rijst.

Beide yamswortels van het geslacht Dioscorea (niet-giftig) zoals die van het geslacht Calocasia De wereldproductie van yamswortel is geconcentreerd in Afrikaanse landen, vooral in Nigeria, dat de grootste exporteur ter wereld is. In Portugeessprekende landen is het ook bekend als matabala, kokosnoot, taro, valse yam. In het Engels is het bekend als yam, coco-yam oftaro.

Voedingswaarde

Yam is een koolhydraatrijk voedingsmiddel, waarvan de belangrijkste functie het leveren van energie aan het organisme is. Als zodanig kan het worden opgenomen in het dieet als vervanging voor aardappelen, rijst of pasta. Het is rijk aan vitamine E, een bron van kalium en heeft zeer interessante gehaltes aan vitamine B1, B6 en C en mineralen zoals fosfor, magnesium en ijzer.

Yam heeft een lage glycemische index, wat een voordeel is omdat het geen piek in de bloedsuikerspiegel (glycemie) veroorzaakt. Het is licht verteerbaar en aanbevolen voor herstellende mensen en mensen met spijsverteringsproblemen. Het helpt vrije radicalen te bestrijden dankzij het hoge gehalte aan vitamines met antioxiderende werking. Het helpt de cognitieve functie te verbeteren dankzij de aanwezigheid van B-vitamines,die helpen bij de communicatie tussen neuronen.

Vond je dit artikel leuk? Lees dan ons Magazine, abonneer je op het Jardins-kanaal op Youtube en volg ons op Facebook, Instagram en Pinterest.

Vond je dit een leuk artikel?

Dus lees ons magazine, abonneer je op het Youtube-kanaal van Jardins en volg ons op Facebook, Instagram en Pinterest.